મોબાઇલ ફોન માં વાત કઈ રીતે થાય છે. 2024

આજનો આ ટોપિક મોબાઈલ ફોનમાં વાત કઈ રીતે થાય છે એના વિષે વિસ્તાર થી આ આર્ટિકલ માં જણાવેલ છે.

પહેલા ના સમય માં ચિઠ્ઠી, ટપાલ, અને પોસ્ટકાર્ડ જેવા કાગળો થી એકબીજાને સંદેશો પહોંચાડવામાં આવતો હતો. ત્યારબાદ ટેક્નોલોજી નો વિસ્તાર થતા ધીમે ધીમે ટેલિફોન નો ઉપયોગ થવા લાગ્યો.

એક સ્થળે થી બીજા સ્થળે એટલે કે બીજા ગામમાં સંદેશા વ્યવહાર માટે ટેલિફોન એક સરસ માધ્યમ સાબિત થયું હતું એટલામાં ટેક્નોલોજી ફરી આગળ વધતા પેજર નો જમાનો આવ્યો.

પેજર થી કોઈપણ વ્યક્તિ સાથે ફોન જોડ્યા વગર લખીને એક મેસેજ ના રૂપમાં સંદેશો મોકલવો સરળ બની ગયું.

ધીરે ધીરે સમય પ્રમાણે મોબાઈલ નો ઉદ્ભવ થયો અને એ પણ કોઈ તાર ના જોડાણ વગર. એક ટાવર ના રૂપ માં ઊંચા ઊંચા થાંભલા ઠેર ઠેર જગ્યાએ ઉભા કરીને અલગ અલગ વિસ્તાર પ્રમાણે એની ફ્રીક્વન્સી સેટ કરીને મોબાઈલ સાથે જોડાણ કરવામાં આવ્યું.

મોબાઈલ ફોન કઈ રીતે કાર્ય કરે છે.

પહેલા કાગળ કે ચિઠ્ઠી અને પછી ટેલિફોન ત્યારબાદ પેજર અને હવે મોબાઇલ ધીમે ધીમે કલયુગ ના આ દૌર સાથે નવી નવી આવૃતિઓ નું આગમન માનવજાતિ દ્રારા થતી રહી છે.

ટપાલ ને પહોંચાડવા માટે ત્યારની સુવિધા પ્રમાણે અમુક દિવસો નો સમય લાગતો હતો અને ટેલિફોન ના તાર દરેક શહેર અને ગ્રામ્ય વિસ્તાર માં લંબાવવાથી સરળ બની ગયું એટલે જ તો કોઈ ની સાથે વાતચીત કરવા માટેના સમય માં ઘટાડો થઈ ગયો.

આજે મોબાઈલ નું સંશોધન થતા કોઈપણ વ્યક્તિ પોતાના ખિસ્સા માં ફોન લઈને હરી ફરી શકતો થઈ ગયો અને વાતચીત કરવાનું અંતર સેકન્ડો માં પરિવર્તિત થઈ ગયું.

હવે આવીયે આપણા મુખ્ય મુદ્દા પર કે આ મોબાઈલ પર વાતચીત કરવું આટલું સરળ કઈ રીતે બન્યું એ કઈ સુવિધા થી સંભવ બન્યું એ કઈ રીતે કાર્ય કરે છે હવે એ જોઈએ.

મોબાઇલ ફોન એ એક કોમ્પ્યુટર્સ નો જ ભાગ છે જે ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક રેડિયો તરંગો નો ઉપયોગ કરીને એકબીજા ફોન સાથે માહિતી આદાનપ્રદાન કરે છે. આ એક આપણી આસપાસ ના જે બેઝ સ્ટેશન છે એમના આધારે સિગ્નલ મેળવવા માટે રેડિયો ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક તરંગો જે હવામાં પસાર થાય છે. જે પ્રકાશની ઝડપે મુસાફરી કરે છે.

રેડિયો તરંગો માંના આ ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ક્ષેત્રો અદ્રશ્ય રીતે કાર્ય કરતા હોઈ છે, પ્રતિ સેકન્ડ તરંગોની સંખ્યા મોબાઇલ ફોન સંચાર માટે ચોક્કસ ફ્રીક્વન્સીઝનો ઉપયોગ કરે છે. અને એ ઘર માં ઉપયોગ માં લેવાતા વીજ ઉપકરણો જેવા કે ટેલિફોન, ટીવી, ફ્રિજ, લેપટોપ, રેડિયો, ઓવેન તેમજ સૂર્યપ્રકાશ માંથી દરરોજ ઉત્પન્ન થતા હોઈ છે.

ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ક્ષેત્રો એ એક સ્પેક્ટ્રમનો જ ભાગ છે જે બધા સમાન નથી હોતા. તેની અંદર આયનાઇઝિંગ અથવા નોન-આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન એમ બે મુખ્ય શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે, જે તેમાં રહેલી ઊર્જા દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે.

આ આયનાઇઝિંગ અથવા નોન-આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન શું માનવ જાતિ માટે નુકશાનકારક છે કે કેમ એના આધારે કઇ ફ્રીક્વન્સીનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે તે નક્કી કર્યા બાદ બેઝ સ્ટેશનો નાખવામાં આવે છે. પણ આમ જોઈએ તો ઘણું ખરું રેડિયેશન માનવજાતિ ને નુકશાન તો કરતુ જ હોઈ છે.

ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ક્ષેત્રો જે આપણા રોજિંદા કામ માં લેવાતા ઇલેક્ટ્રિક ઉપકરણો (ટીવી,ફ્રિજ,ઓવન) જેવા માંથી બિન-આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન બહાર કાઢે છે. આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન એ એક્સ-રે જેવા મશીન માં જોવા મળે છે જેનો આજે માનવજાતિ માટે એક્સ-રે પાડવા જેવા ઉપયોગ માં લેવાય રહ્યો છે. જે ચુસ્તપણે નિયંત્રિત છે.

આ સિવાય રેડિયો સ્પેક્ટ્રમનો ઉપયોગ વિવિધ કારણોસર થઈ શકે છે જેવી કે મોબાઈલ અને વાયરલેસ સુવિધા, ટેલિવિઝન અને ધ્વનિ પ્રસારણ, દરિયાઈ સેવાઓ, સેટેલાઇટ સિસ્ટમ્સ અને રેડિયો નેવિગેશન જેવી ઘણી બધી વિવિધ તકનીકોને સક્ષમ કરવા માટે ઉપયોગ કરી શકાય છે.

આ સિવાય મોબાઈલ માં હાર્ડવેર, સૉફ્ટવેર, સેલ્યુલર નેટવર્ક, સંચાર પ્રક્રિયા, અને બીજી વધારાની ટેકનોલોજી નો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવે છે. જે નીચે પ્રમાણે આ રીતે હોઈ છે.

મોબાઈલ ના મુખ્ય ઘટકો અને તકનીકો

1.સંચાર પ્રક્રિયા:

• કૉલ ઇનિશિયેશન: જ્યારે તમે કૉલ કરો છો, ત્યારે તમારો ફોન નજીકના બેઝ સ્ટેશન પર સિગ્નલ મોકલે છે
• સિગ્નલ રૂટીંગ: બેઝ સ્ટેશન પ્રાપ્તકર્તાનું સ્થાન નક્કી કરે છે અને નેટવર્ક દ્વારા કોલને રૂટ કરે છે.
• કૉલ કનેક્શન: કૉલ પ્રાપ્તકર્તાના ફોન સાથે જોડાયેલ છે, અને ઑડિયો આગળ અને પાછળ પ્રસારિત થાય છે.
• ડેટા ટ્રાન્સમિશન: કૉલ્સની જેમ, ડેટા (દા.ત., ટેક્સ્ટ સંદેશાઓ, ઇન્ટરનેટ બ્રાઉઝિંગ) નેટવર્ક દ્વારા પ્રસારિત થાય છે. કોલ, ટેક્સ્ટ અથવા ડેટાના વિદ્યુત સંકેતોને એક ઉપકરણથી બીજા ઉપકરણમાં ટ્રાન્સમિટ કરવા માટે નોન-આયનાઇઝિંગ રેડિયો તરંગોનો ઉપયોગ કરે છે.

2.સેલ્યુલર નેટવર્ક:

• બેઝ સ્ટેશનો: રેડિયો સિગ્નલ ટ્રાન્સમિટ કરો અને પ્રાપ્ત કરો
• સ્વિચિંગ સેન્ટર્સ: બેઝ સ્ટેશન અને ઇન્ટરનેટ વચ્ચે રૂટ કૉલ્સ અને ડેટા.
• કોર નેટવર્ક: સેલ્યુલર નેટવર્કને અન્ય નેટવર્ક્સ, જેમ કે ઇન્ટરનેટ સાથે જોડે છે.

3.હાર્ડવેર ઘટકો:

• પ્રોસેસર: ફોનનું મગજ, કાર્યો ચલાવવા અને ડેટાની પ્રક્રિયા કરવા માટે જવાબદાર છે.
• મેમરી: ડેટા, એપ્લિકેશન્સ અને ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ સ્ટોર કરે છે.
• બેટરી: ઉપકરણને પાવર પ્રદાન કરે છે.
• ડિસ્પ્લે: દ્રશ્ય સામગ્રી બતાવે છે.
• એન્ટેના: રેડિયો તરંગો પ્રસારિત અને પ્રાપ્ત કરે છે.
• માઇક્રોફોન: અવાજ કેપ્ચર કરે છે.
• સ્પીકર: અવાજ ઉત્પન્ન કરે છે.
• કૅમેરો: ફોટા અને વીડિયો લે છે.

4.સૉફ્ટવેર ઘટકો:

• ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ (OS): ફોનના હાર્ડવેર અને સોફ્ટવેરનું સંચાલન કરે છે. લોકપ્રિય વિકલ્પોમાં Android, iOS અને Windows Phoneનો સમાવેશ થાય છે.
• એપ્લિકેશન્સ: સોફ્ટવેર પ્રોગ્રામ્સ કે જે ચોક્કસ કાર્યો કરે છે (દા.ત., ગેમ્સ, સોશિયલ મીડિયા, ઉત્પાદકતા સાધનો).

5.વધારાની તકનીકો:

• બ્લૂટૂથ: અન્ય ઉપકરણો સાથે વાયરલેસ સંચાર સક્ષમ કરે છે.
• GPS: સેટેલાઇટ સિગ્નલોનો ઉપયોગ કરીને સ્થાન નક્કી કરે છે.
• NFC (નીયર-ફીલ્ડ કોમ્યુનિકેશન): કોન્ટેક્ટલેસ પેમેન્ટ્સ અને ડેટા ટ્રાન્સફર માટે પરવાનગી આપે છે.

નિષ્કર્ષ :

સારમાં, મોબાઇલ ફોન એ એક જટિલ સિસ્ટમ છે જે સંચાર અને માહિતીની ઍક્સેસને સક્ષમ કરવા માટે હાર્ડવેર, સોફ્ટવેર અને સેલ્યુલર નેટવર્કને જોડે છે.

ઘણી રાષ્ટ્રીય સરકારોએ ICNIRP માર્ગદર્શિકા અનુસાર રેડિયો-ફ્રિકવન્સી ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ફિલ્ડ એક્સપોઝરનું સંચાલન કરવા માટે નિયમો બનાવ્યા છે, જેમાં ભારત દ્રારા ICNIRP માર્ગદર્શિકા કરતાં વધુ કડક નિયમો લાગુ કરવામાં આવ્યા છે.

FAQ :